ปัญหาน่ารู้
ถาม งานที่ได้ประดิษฐ์คิดค้นหรืองานที่ได้สร้างสรรค์ขึ้นจะได้รับความคุ้มครอง
หรือได้รับสิทธิโดยสิทธิบัตร เครื่องหมายการค้า หรือลิขสิทธิ์ ต้องทำอย่างไร
ตอบ งานที่ได้ประดิษฐ์คิดค้น หรืองานที่ได้สร้างสรรค์ขึ้นจะได้รับความคุ้มครองโดยสิทธิบัตร
เครื่องหมายการค้า หรือลิขสิทธิ์ อย่างใดอย่างหนึ่งตามลักษณะของงานที่คิดค้นขึ้นว่าจะ
อยู่ในขอบข่ายของทรัพย์สินทางปัญญาประเภทใด เช่น เครื่องยนต์ กลไกต่าง ๆ จะต้อง
ยื่นขอจดทะเบียนสิทธิบัตรไม่ใช่ลิขสิทธิ์, หนังสือ เทปเพลง วิดีโอ เป็นงานที่เกี่ยวกับ
ลิขสิทธิ์ซึ่งได้รับความคุ้มครองโดยอัตโนมัติ (ทันทีที่ได้สร้างสรรค์งานเสร็จ) ไม่ต้องจด
ทะเบียน แต่อาจจะจดแจ้งข้อมูลลิขสิทธิ์ต่อกรมทรัพย์สินทางปัญญาไว้ก็ได้ โดยไม่เสีย
ค่าใช้จ่ายใด ๆ ทั้งสิ้น เพื่อเป็นฐานข้อมูลให้ประชาชนผู้สนใจได้สืบค้น ศึกษา ทั้งนี้
การจดแจ้งข้อมูลลิขสิทธิ์ไม่ใช่เป็นการจดทะเบียนให้ความคุ้มครองหรือรับรองการมีสิทธิ
ในลิขสิทธิ์, และเครื่องหมายที่ใช้กับสินค้าหรือบริการ จะต้องจดทะเบียนจึงจะมีสิทธิใน
เครื่องหมายการค้าหรือบริการนั้น
ถาม ถ้ามีการประดิษฐ์คิดค้น หรือการออกแบบผลิตภัณฑ์ขึ้น แล้วมีการนำออกไปเปิดเผย
ผ่านทางโทรทัศน์ หนังสือพิมพ์ มาก่อนจะยื่นขอจดทะเบียนสิทธิบัตรได้หรือไม่
ตอบ เนื่องจากสิ่งที่ขอรับสิทธิบัตรได้จะต้องเป็นการประดิษฐ์คิดค้น หรือการออกแบบ
ผลิตภัณฑ์ขึ้นใหม่ ยังไม่เคยมีการเปิดเผยสาระสำคัญมาก่อนไม่ว่าในหรือต่างประเทศ
ดังนั้นไม่ว่าจะมีการที่เผยแพร่ผ่านทางโทรทัศน์หรือสิ่งพิมพ์ใด ๆ มาก่อนจะถือว่าสิ่งที่ได้
ประดิษฐ์คิดค้น หรือออกแบบผลิตภัณฑ์ขึ้นนั้นไม่เป็นสิ่งประดิษฐ์หรือออกแบบผลิตภัณฑ์
ขึ้นใหม่ทันที เว้นแต่ เป็นการแสดงในงานที่หน่วยงานราชการได้จัดให้มีขึ้น ถือว่ายังมี
สิทธิที่จะขอรับสิทธิบัตรได้ ทั้งนี้จะต้องนำไปจดทะเบียนภายใน 12 เดือน นับแต่วัน
เปิดงานแสดง
ถาม การจดทะเบียนสิทธิบัตรในประเทศไทยจะคุ้มครองทั่วโลกหรือไม่
ตอบ การจตทะเบียนสิทธิบัตรในประเทศไทยจะให้ความคุ้มครองเฉพาะในประเทศไทย
เท่านั้น หากต้องการจะได้รับความคุ้มครองที่ประเทศใดก็ต้องไปยื่นขอจดทะเบียน
สิทธิบัตรในประเทศนั้น ๆ และการยื่นขอจดทะเบียนในต่างประเทศจะต้องยื่นขอภายใน
เวลาที่กฎหมายของแต่ละประเทศกำหนด ซึ่งส่วนใหญ่จะอยู่ในช่วงเวลา 12-18 เดือน
นับจากวันยื่นครั้งแรก
ถาม ผู้ขอรับสิทธิบัตรควรปฏิบัติอย่างไรจึงจะได้รับการจดทะเบียนได้อย่างรวดเร็ว
ตอบ ผู้ขอรับสิทธิบัตรควรทราบว่าการขอรับสิทธิบัตรมีขั้นตอนอะไรบ้าง และแต่ละขั้นตอน
จะต้องดำเนินการอย่างไร จะช่วยให้การพิจารณาตรวจสอบกระทำได้รวดเร็วยิ่งขึ้น เช่น
ขั้นตอนการยื่นขอรับสิทธิบัตร ผู้ขอจะต้องจัดเตรียมคำขอให้ถูกต้องตามที่
กฎหมายกำหนด ทั้งนี้สามารถขอรับตัวอย่างเพื่อเป็นแนวทางในการจัดเตรียมคำขอก็ได้
หรือ เมื่อเตรียมคำขอเสร็จแล้วไม่แน่ใจว่าจะถูกต้องหรือไม่ ก็สามารถที่จะปรึกษากับ
เจ้าหน้าที่ของกรมทรัพย์สินทางปัญญาที่จัดไว้คอยให้คำปรึกษาแก่ประชาชนโดยเฉพาะ
หรือหากได้รับหนังสือแจ้งให้แก้ไขเพิ่มเติมให้ถูกต้องตามที่กฎหมายกำหนด
และท่านไม่แน่ใจว่าจะดำเนินการแก้ไขถูกต้องหรือไม่ ก็สามารถที่จะปรึกษากับเจ้าหน้าที่
ของกรมทรัพย์สินทางปัญญาได้เช่นกัน
ขั้นตอนการตรวจสอบการประดิษฐ์ เฉพาะคำขอรับสิทธิบัตรการประดิษฐ์เท่านั้น
เมื่อคำขอรับสิทธิบัตรนั้นได้มีการประกาศโฆษณาแล้ว ผู้ขอจะต้องยื่นคำขอให้ตรวจสอบ
การประดิษฐ์ภายในเวลา 5 ปี นับตั้งแต่วันประกาศโฆษณา ซึ่งหมายถึงว่า ตั้งแต่วันแรก
ที่มีการประกาศโฆษณาคำขอรับสิทธิบัตรในหนังสือจดหมายเหตุที่กรมทรัพย์สิน
ทางปัญญาได้จัดพิมพ์ขึ้น ผู้ขอรับสิทธิบัตรสามารถที่จะยื่นคำขอให้ตรวจสอบ
การประดิษฐ์ได้ทันที หากไม่มีการยื่นคำขอให้ตรวจสอบการประดิษฐ์แล้ว เจ้าหน้าที่
ไม่สามารถที่จะดำเนินการต่อไปได้
ถาม เมื่อได้ยื่นคำขอรับสิทธิบัตรไว้แล้วจะมีการเปิดเผยข้อมูลการประดิษฐ์คิดค้นหรือไม่
และถ้ามีการลอกเลียนแบบจะได้รับความคุ้มครองหรือไม่
ตอบ เมื่อได้ยื่นคำขอรับสิทธิบัตรไว้แล้ว ก่อนการประกาศโฆษณาเจ้าหน้าที่จะต้องปกปิดเป็น
ความลับ และในระหว่างการพิจารณารับจดทะเบียน หากมีการลอกเลียนแบบ แม้ว่าผู้ขอ
ยังไม่มีสิทธิตามกฎหมายแต่ก็สามารถที่จะยื่นหนังสือเตือนให้ผู้ลอกเลียนแบบทราบ
เมื่อได้รับการจดทะเบียนแล้ว ผู้ลอกเลียนแบบยังไม่ยุติการกระทำ ผู้ขอสามารถดำเนิน
การตามสิทธิที่ได้รับตามกฎหมายได้ทันที และสามารถเรียกร้องย้อนไปถึงวันประกาศ
โฆษณาตามขั้นตอนการขอรับสิทธิบัตร
ถาม คนไทยสามารถยื่นขอรับสิทธิบัตรในประเทศใดได้บ้าง
ตอบ เนื่องจากกฎหมายสิทธิบัตรไทยใช้หลักปฏิบัติเยี่ยงคนชาติ ที่ยอมให้คนที่มีสัญชาติของ
ประเทศอื่นยื่นขอรับสิทธิบัตรในประเทศไทยได้ ดังนั้นคนไทยก็สามารถยื่นขอรับสิทธิ
บัตรในประเทศนั้นได้เช่นกัน เช่น สหรัฐอเมริกา, ญี่ปุ่น, ยุโรป, สาธารณรัฐประชาชนจีน,
สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนเกาหลี, สาธารณรัฐเกาหลี ฯลฯ หากแต่จะต้องปฏิบัติ
ตามกฎหมายของแต่ละประเทศ เช่น การแต่งตั้งตัวแทนเพื่อดำเนินการแทนผู้ขอ เป็นต้น
ถาม หากได้รับหนังสือแจ้งให้ดำเนินการสิ่งใดสิ่งหนึ่งในเวลา 90 วัน เช่น
การแก้ไขเพิ่มเติมการชำระค่าธรรมเนียมการประกาศโฆษณาและผู้ขอไม่
สามารถดำเนินการได้ทันจะทำอย่างไร
ตอบ หากได้รับหนังสือแจ้งให้ให้ดำเนินการสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ในเวลา 90 วัน และผู้ขอไม่สามารถ
ดำเนินการได้ทันตามกำหนดเวลา ก็สามารถที่จะขอผ่อนผันการดำเนินการได้สองครั้ง
โดยครั้งแรกขอผ่อนผันได้อีก 90 วัน และครั้งที่สองขอผ่อนผันได้อีก 30 วันซึ่งต้องขอ
ไม่เกินวันที่ 80 ของการขอผ่อนผันครั้งแรก โดยทำเป็นหนังสือ ถึง ผู้อำนวยการกอง
ตรวจสอบ 1 กรมทรัพย์สินทางปัญญา
ถาม เมื่อยื่นขอรับสิทธิบัตรไว้แล้วหากผู้ขอประสงค์จะผลิตสิ่งที่ขอรับสิทธิบัตรนั้นเป็น
สินค้าเพื่อจำหน่ายจะต้องรอจนกว่าจะไดรับการจดทะเบียนสิทธิบัตรหรือไม่
ตอบ ไม่ต้องรอจนกว่าจะไดรับการจดทะเบียน และผู้ขอมีสิทธิที่จะใช้คำว่า รอรับสิทธิบัตร
คำขอเลขที่ XXXXXX บนตัวสินค้าหรือภาชนะบรรจุสินค้านั้น และ ห้ามใช้คำว่า
สิทธิบัตร หรือ สิทธิบัตรไทย หรือคำที่เป็นภาษาต่างประเทศที่มีความหมาย
เช่นเดียวกัน ก่อนที่จะได้รับการจดทะเบียน